Her şeyden önce PH teriminin ne olduğunu öğrenerek durumu öğrenelim. PH terimi “Hidrojenin gücü” anlamına gelir ve “H”, hidrojen elementinin atomik sembolü olduğundan, pH’taki “H” her zaman büyük harfle yazılır. pH, bir çözeltinin asit-baz dengesidir ve 1 ila 14 arasında ölçülür.
Öğrenim hayatımızın başlarında suyun, H2O yani hidrojen ve oksijen atomlarından oluştuğunu öğrendik. Nötr su, eşit miktarda hidrojen iyonu (H+) ve hidroksit iyonları (OH-) içerir ve pH değeri 7.0 olarak verilir. Sudaki çözünmüş kimyasallar ve mineraller, hidroksit iyonlarından daha fazla hidrojen iyonu varsa bu iyonların dengesini nötr bir durumdan asidik olarak değiştirebilir veya daha az hidrojen iyonu varsa bazik olabilir. Asidik çözeltilerin pH değeri 7.0’dan düşükken, bazik çözeltilerin pH değeri 7.0’dan yüksektir. Bu değerler 7.0’dan ne kadar azalırsa veya artarsa, su o kadar asidik veya bazik hale gelir.
Normal pH Nedir?
Tüm balıklar için geçerli olan “normal” bir pH yoktur. Balıklar farklı pH seviyelerine sahip havuzlar, nehirler, akarsular, göller ve okyanuslarda yaşadığından, balıklar için optimum pH seviyeleri türlere göre değişir. Tuzlu su balıkları 8.0 veya daha yüksek bir pH’ı tercih eder. Afrika cikletleri genellikle pH değeri 8.0’ın üzerinde olan göllerden gelir. Brezilya’dan gelen tropikal balıklar, 5.5 veya daha düşük bir pH’a sahip asidik suda yaşayabilir.
PH değerinin statik olmadığını, zamanla değiştiğini unutmayalım hatta tek bir gün içinde bile değişebilir. Örneğin doğada, bitkilerin yaptığı fotosentez nedeniyle, pH genellikle geceleri düşer ve gündüz yükselir. Ayrıca akvaryumumuza yeni balık eklendikçe veya çıkardıkça, su eklediğimizde veya değiştirdiğimizde ve akvaryumdaki biyolojik süreçler değiştikçe pH oranı değişebilir.
Akvaryumunuzun pH değerini ne sıklıkla kontrol etmelisiniz?
Oluşabilecek ph değeri eksiklikleri veya fazlalıklarını önceden tespit edebilmemiz için akvaryumumuzun pH değerini ayda en az bir kez, tercihen iki haftada bir kez test etmeliyiz. Test sonuçlarını ileride iyi bir değerlendirme yapabilmek adına bir deftere kayıt etmeliyiz. pH, günün saatine bağlı olarak değişebileceğinden, akvaryumda yapılacak testlerin farklı sonuçlar verebileceğini unutmamalıyız. Bu nedenle, her testi haftanın aynı günü ve saatinde, tercihen öğleden sonra yapmalıyız.
Akvaryumunuzun pH değeri nasıl artırılır?
Akvaryumun pH’ını yükseltmenin yaygın bir yöntemi sodyum bikarbonat eklemektir. 20 litre başına 1 çay kaşığı ekleyerek genellikle küçük ve güvenli bir miktarda pH değerini artırabiliriz.
pH’ı seviyesini yükseltmeden önce balıkları tanktan çıkarmamız onlar açısından faydalı olacaktır. Daha sonra gerekli miktarda sodyum bikarbonatı bir miktar dinlendirilmiş suda eriterek akvaryuma ekleyebiliriz. pH seviyesi istenen seviyeye ulaştığında, balıkları mağazadan ilk eve getirdiğinizde yaptığınız gibi akvaryumumuza geri koyabiliriz.
Bu konuda en önemli unsur asla ani ve büyük pH değişiklikleri yapmamamızdır. Çünkü balıklarımız üzerinde ciddi etkiler yaratabilir. 20 litre suya 1 çay kaşığı ile başlayarak pH’ı yavaş yavaş artırmamız gerekir. Bu, balıklarımızın yeni tank koşullarına alışmasını sağlayacaktır.
Sodyum Bikarbonat’a alernatif olarak;
Mercan kırıkları ekleyerek suyun pH değerini yükseltebiliriz. Mercanların da dahil olduğu birçok yumuşakçanın iskelet yapısında yüksek miktarda kalsiyum karbonat vardır. Akvaryumumuzun dekorasyonunu yaparken mercan kırıkları kullanırsak doğal olarak pH değeri yükselecektir. Akvaryumdaki pH değerini ölçmek için mercan kırıklarını koyduktan bir süre beklemeli ve öyle ölçüm yapmalıyız.
Balıklarımıza güzel bir ortam hazırlamak için çeşitli taşlar kullanabiliriz. Bunların içinden kalsiyum ve magnezyum bakımından zengin olan Dolomit Taşı kullandığımızda akvaryumun pH değerini yükseltecektir. Bu taş özellikle deniz akvaryumu kurmak isteyen kişiler tarafından tercih edilir. Kullanılan filtrelerin içine yerleştirerek de kullanılabilir.
Akvaryumunuzun pH değeri nasıl düşürülür?
Akvaryumdaki pH seviyesini kontrol ettiyseniz ve ideal seviyeden daha yüksek bulduysanız, pH’ı güvenli bir şekilde düşürmeye yarayan oldukça kolay ve doğal yöntemler vardır. Bu yöntemleri kullanarak kolayca suyun pH değerini optimal seviyelere çekebiliriz.
Akvaryum suyunun yüksek pH seviyesine sahip olmasının başlıca nedeni suda bulunan yüksek amonyaktır. Bu nedenle, balık atıklarından ve yiyecek kalıntılarından dolayı meydana gelen amonyaktan kurtulmak için düzenli bir su değişimi yapmamız gerekir.
Ayrıca suyu değiştirirken, döküntü ve algleri temizleyebilmeniz için çakıl gibi dekorasyon malzemelerini de temizlemeyi unutmayın.
Akvaryum suyumuzun pH seviyesini doğal olarak düşürmenin en yaygın ve üretken yöntemi, turba yosunu eklemektir. Bu yosunu evcil hayvan mağazalarında kolayca bulabiliriz. Turba yosunu akvaryuma farklı şekillerde ekleyebiliriz. En yaygın kullanılanlardan biri doğrudan filtreye eklemektir. Ayrıca tank içindeki herhangi bir alana da yerleştirebiliriz. Turba yosunu sudan hafif olduğu için su yüzeyine çıkacaktır. Bunu engellemek için dekorasyonda kullandığımız materyallerin arasına sıkıştırabiliriz.
