En küçük amipten en büyük balinaya kadar dünyadaki istisnasız her canlı içinde bulunduğu çevreye öyle ya da böyle tepki veriyor. Kediler de buna kesinlikle istisna değil; onlar da tıpkı insanlar gibi strese girebiliyor ve hoşlanmadıkları ortamlarda gerilebiliyorlar.

Öncelikle işin temeline inmek lazım: Stres tam olarak nedir? Basitçe tanımlayacak olursak stres, kedinizin mutluluğunu olumsuz yönde etkileyen olaylara ve değişikliklere verilen tepki olarak tanımlanabilir. Kediler strese girdiklerini farklı şekillerde belli edebilirler. Stresli bir kedi yemek yemeyi bırakabilir, saklanacak bir yer bulup orada kalabilir, agresifleşebilir, çevresindeki objelere zarar verebilir ya da altına kaçırabilir. Evcil kediler güvenli ve rahat bir ortam için çoğunlukla bize bağımlı oluyorlar, bu yüzden de mutsuz olduklarına dair sinyaller gönderdikleri zaman çoğunlukla bizim sağladığımız bu çevrede onlara rahatsızlık sağlayacak bir değişiklik meydana gelmiştir demektir. Bu noktada kedinizi ve içinde bulunduğu çevreyi dikkatlice gözlemlemeniz gerekir.

Pekiyi kedilerin hoşlanmadığı ve onları strese sokan bazı durumlar nelerdir? Genel olarak bakacak olursak kedilerin en çok hoşlanmadığı durum değişikliktir. Tabii ki bu, kedinizin herhangi bir değişiklik karşısında bunu kabullenmeyeceği ya da durumu tolere edemeyeceği anlamına gelmiyor. Önemli olan hangi durumların kedinizi strese soktuğunu çözmek ve bu gibi durumlarda doğru aksiyonu alabilmektir.

1. Taşınma

Bir evden başka bir eve taşınmak halihazırda stresli bir durum; insanlar için de, kediler için de. Taşınmanın yaratacağı stresi minimize etmek için kedinizi taşınma boyunca kullanılmayacak bir odaya alarak onu izole etmek akıllıca bir davranış olur. Bu odaya kediniz sevdiği ve yakından tanıdığı objeleri de yerleştirirseniz kendini yabancı bir yerdeymiş gibi hissetme riski de azalacaktır. Evin tamamına alışmaya çalışmadan önce kedinin o içinde bulunduğu odaya ve ortama alışmasına izin verin. Bununla birlikte taşındıktan ve yerleştikten sonra kedinizle birebir vakit geçirmeye özen gösterin ki ortamın değişmiş olmasına rağmen aranızdaki bağda hiçbir şeyin değişmediğini hissetsin.

2. Kulübeye Kapatılma

Güvenli, tanıdık ve özgür bir alandan kısıtlı, dar ve karanlık bir alana taşınmak kim için olsa stresli olur, katılmaz mıydınız? İşin aslına bakarsanız zorunda kalmadıkça kedinizi kulübeye ya da taşıma çantasına kapatmayın. Eğer başka şansınız yoksa da yanına tanıdık bir oyuncak koymayı ve kulübenin altına – ne olur ne olmaz – emici bez sermeyi ihmal etmeyin.

3. Eve Yeni Bir Kedinin Gelmesi

Benimsenmiş bir alana yeni bir kedinin gelmesi, kediniz için tehdit ve tehlike oluşturan bir unsurdur. Kedi bu gibi durumlarda alanlarını koruma içgüdüsü ile hareket ederek yeni kedinin belirmesi durumunda savunma ve saldırı moduna geçerler. Şanslıysanız bazen iki kedi anında anlaşarak arkadaşça tavırlar sergileyebilir; ancak çoğu zaman içgüdüler devreye girer ve her iki taraf da gerilerek stresli bir ruh haline bürünür. Süreci etkili yönetmek için ihtiyacınız olan şey zaman, sabır ve gözlemdir.

4. Eve Yeni Bir Köpeğin Gelmesi

Söz konusu yeni bir köpekse bu bazı durumlarda yeni bir kedinin gelmesinden de tehlikeli olabiliyor. Eğer kediniz daha önce bir köpekle aynı ortamda bulunmadıysa bu tanışmayı veteriner kontrolünde ve gözleminde yapmakta fayda var.

5. Eve Bir Bebeğin Gelmesi

Araştırmalar gösteriyor ki insanların evcil kedilerini barınaklara geri teslim etmelerinin en büyük sebebi doğum. Her ne kadar anne-babalar çoğu zaman bebekleri için endişe duyduklarından ötürü bu yola başvuruyor olsa da eve yeni bir bebeğin gelmesi kediler için de oldukça stresli bir süreç. Yeni yeni sesler, evdeki alışılmadık hareketlilik ve tuhaf kokular kedinize bazı şeylerin değiştiğini işaret ediyor. Eğer bebeğinizi kedinizle birlikte yetiştirme taraftarıysanız (ki bunda yanlış hiçbir şey yok!) doğumdan öncesinden başlayarak kedinizi buna hazırlamalı ve sürecin stresini minimuma indirmelisiniz. Doğru yönlendirme ve ufak taktiklerle kedinizin kısa bir sürede bebeğinize alışmasını sağlamak mümkün.

6. Evden Birinin Ayrılması

Her ne kadar şimdiye kadar kedinizin eve ilave gelen faktörlere karşı stres durumunu incelemiş olsak da evden eksilen faktörler olduğunda da strese girdiğini belirtmek lazım. Boşanma, taşınma ya da ölüm gibi durumlarda evin fertlerinden birinin eksilmesi kedinizin kısa bir süreliğine mini bir depresyona girmesine yol açabilir. Eğer ayrılan kişi özellikle sevdiği ve bağ kurduğu biriyse depresyon süresi tahminlerden de uzun sürebilir. Bu gibi durumlarda kedinizin depresyonu minimal hasarla atlatabilmesi için her zamankinden daha fazla ilgi ve sevgi göstermeniz gerekecektir. Eğer ayrılan kişinin yokluğunu fazlasıyla hissettirirseniz bu durum kalıcı depresif ruh haline bile dönüşebilir, o yüzden bu süreci çok iyi yönetmek gerekir.

7. Mamasının Değişmesi

Her ne kadar bu sizin için küçük bir değişiklik gibi gözükse de kedinizin üzerindeki etkileri büyük olabilir. Söz konusu mama değişimi olduğu zaman kediniz alıştığı ve sevdiği bir tadı bırakma durumunda strese girebilir. Stres ile birlikte yeni mamanın tadını beğenmezse tamamen yemekten kesilebilir. Süreci yönetebilmek için eski mamayı tamamen kesmek yerine yeni mama ile eskisini karıştırarak vermeyi deneyin. Eğer kediniz mamaları ayırmadan ve seçmeden yemeye devam ederse değişim için bir adım daha yaklaşmışsınız demektir. Öte yandan mamaları ayırma ya da komple yememe gibi bir durum ile karşı karşıya kalırsanız mamayı değiştirmemeniz gerektiğinin en bariz sinyalini almış olursunuz.

8. Veterinere Gitmek

Kedinizin strese girmesi için veterinerdeki sesleri ve kokuları alması yeterli. Genellikle kedilerde acı ve huzursuzluk ile bağdaştırılan bu ses ve kokular kedinizin hoş olmayan bir ortamda olduğunu ona belli eder ve bu da onu strese sokar. Veteriner ziyaretlerini sihirli birer yolculuğa dönüştürmenin maalesef bir yöntemi yok, ancak süreci yumuşatmanız tabii ki mümkün. Veterinere gitmeden önce kedinizin taşıma çantasına ödül maması yerleştirirseniz oranın “mutlu bir yer” olduğu imajını yaratabilir ve bu yolculuğu daha az stresli hale getirebilirsiniz.

Son olarak…

Bazı durumlarda saydığımız bu taktik ve çözümler kedinizin stresini tamamen ortadan kaldırmaya yetmeyebilir. Bu gibi durumlarda her şeyden önce bir veterinere danışmanız ve onayı halinde stresi modifiye etmeye yarayan ilaçlardan yardım almanız gerekebilir. İşlerin bu noktaya gelmemesi için ise her daim kedinizin yanında olduğunu ve çevresindeki değişikliklere aldırış etmeden onu sevmeye devam ettiğinizi hissettirmeniz çok önemlidir.