Sümüklü deri hastalığı, tatlı su akvaryum balıklarının anormal derecede yüksek miktarda mukus üretmesine neden olan ciltte gelişen çeşitli parazitik enfeksiyonlara verilen bir isimdir. Sümüklü deri hastalığı son derece bulaşıcıdır ve ölümcül olabilecek ikincil enfeksiyonlara karşı balıklarımızı savunmasız hale getirir.
Akvaryum balıklarımızda artan mukus üretimi, özellikle balıkların vücutlarının yanlarında çeşitli lekeler şeklinde görülebilir. Ayrıca solungaçların etrafındaki mukus üretiminin artmasından etkilenen akvaryum balıklarımız genellikle ağır veya zorlayıcı solunum gibi belirtiler gösterir.
Ciltleri tahriş olmuş balıklarımız, akvaryumdaki sert nesneler tarafından daha kolay yaralanabilir. Akvaryumda bu hastalığı yakalanan balıklar gittikçe daha fazla stres altına gireceğinden, uyuşukluk ve iştah kaybı yaşarlar. Hastalığın ilerleyen seviyelerinde, ciltte gözle görülür fiziksel hasar meydana gelir. Bu hasarları takiben mantar ve finrot gibi ikincil enfeksiyonlar gelişebilir.
Balıklar stres altına girdiğinde, ekstra mukus üretebilir veya bakır gibi sudaki toksinlere ve tahriş edici maddelere maruz kalabilirler. Ayrıca bazı balıkların doğal olarak sümüksü (örn. Yılan balığı) ve belirli zamanlarda ekstra mukus üretebileceğini unutmayın (örn. uyumadan önce mukus üreten papağan balığı).
Akvaryum balıklarında sümüklü deri hastalığına birkaç farklı protozoan parazit neden olabilir. Bunlar Ichthyobodo necator, Ichthyobodo pyriformis, Chilodonella ve Trichodina’dır. Akvaryumdaki balıklarımızda belirli bir sümüklü deri hastalığı vakası varsa bu duruma sebep olan parazitin belirlenmesi için cilt ve mukus örneklerinin mikroskop altında analiz edilmesini gerekir. Akvaryum balıkları sağlığı konusunda uzmanlaşmış veterinerler, bu incelemeyi yaparak balıklarımız için doğru tedavi yöntemine karar verebilirler.
Sümüklü deri hastalığına sebep olan Ichthyobodo, Chilodonella ve Trichodina parazitleri muhtemelen çoğu akvaryumda bulunur ve küçük sayılarda herhangi bir zarar vermezler. Sümüklü deri hastalığı semptomları sadece akvaryum balıklarımız çok stresli veya bağışıklık sistemlerinin zayıf olduğunda ortaya çıkabilir.
Balıklarımızdaki sümüklü deri hastalığının derhal tedavi edilmesi gerekir. Çünkü sahip olacakları ağır enfeksiyonlar, finrot gibi ikincil enfeksiyonların gelişmesi kolaylaştırır. Bu tür ikincil enfeksiyonlar, balıklar için son derece ölümcül olabilir.
Tedavide Kullanılacak İlaçlar
Sümüklü deri hastalığının tedavisi için yaygın olarak ilaçlar vardır. Formalin en yaygın olarak kullanılan ilaçlardandır. Ayrıca bakır sülfat ve potasyum permanganat da kullanılır. Bu ilaçları balıklarımız için kullanacağımız dozajlara, ilacın kullanım süresine, akvaryumu havalandırmaya ve karbon filtre kullanmamaya özellikle dikkat ederek, veterinerimizin belirttiği gibi kullanmalıyız.
Hastalığı Nasıl Tedavi Ederiz?
Sümüklü deri hastalığı tedavisine hızlıca başlanmadığında ikincil enfeksiyonlar da ortaya çıkacaktır. Bu sebeple fark edildiği an tedavi yöntemlerini uygulamamız gerekir. Sümüklü deri hastalığında Formalin, Sülfat ve potasyum permanganat kullanılacak aktif içerikli ürünlerdir. Bu ürünleri kullanırken dozunun ayarlanması hayati derecede önemlidir. Ürünler kullanılmaya başlanmadan önce muhakkak içeriği okunmalı ve asıl uygulanması gerekiyorsa o şekilde uygulanmalıdır. Tedavi yapılmadan önce akvaryuma takılı olan filtreler çıkarılmalı ve havalandırma yapılmalıdır.
Sümüklü deri hastalığına sebep olan parazitlerin neredeyse hepsi tuza duyarlı parazitlerdir. Akvaryum suyunun sıcaklığı 30 santigrat dereceye kadar yükseltilip bu suya litre başına 5 gram tuz eklenerek temizlik yapılmalıdır. Eğer imkan var ise akvaryumdaki balıklar geçici başka bir akvaryum ya da temizlenmiş uygun bir kaba alınmalıdır. Akvaryumdaki balıklardan bazıları tuza bazıları ise ısıya dayanıklı olabilse de her ikisine aynı anda dayanamayabilirler. Mesela japon ve koi balıkları ısıya tahammül edemezler ama tuza dayanıklıdırlar. Tetra, rasbora gibi daha yumuşak dua yaşamaya alışkın balıklar ise tuza dayanıklılık gösteremezler.
Sümüklü Deri Hastalığından Nasıl Korunuruz?
Hastalığın belirtileri ilk bakışta anlaşılmasa da zamanla anlaşılır. Akvaryumdaki parazit miktarı arttığında balıklarda mukus artışı gözlemlenir ki bu da balıklar üzerinde strese neden olur. Su kalitesinin düşüklüğü, pH dengesinin bozulması ve ani sıcaklık değişimleri bu parazitlerin çoğalmasına neden olacaktır. Akvaryumun suyunun düzenli aralıklarla temizlenmesi oluşacak parazitleri büyük ölçüde engeller. Akvaryum içerisinde kullanılan aksesuarların temizliği de genel temizlik kadar önemlidir. Akvaryum temizlenmedikçe artan amonyak, nitrat ve nitrit miktarları balıklarımızın zehirlenmesine yol açacaktır. Akvaryum ve su temizliğini aksatmayarak balıklarımızın karşılaşacağı sağlık sorunlarını önleyebiliriz. Bu tür parazit oluşumları olmadan önce pH dengesi ve ısının iyi ayarlanması da en az temizlik kadar önemlidir. Biz nasıl temiz oksijen olan yerlerde daha enerjik ve dinamik oluyorsak, balıkların da yaşam alanları olan suda rahat edebilmesi için onlara uygun olması gerektiğini unutmamamız gerekir.
